Bidden voorbij de dualiteit

Thema: over dualiteit en het gebed dat daarin verbinding schept (16-9-’12) Bijbellezingen: Ps. 116, 1-9 Marcus 9, 14-29 Overdenking Over epilepsie en innerlijke rust Epilepsie is een ernstige ziekte. Gelukkig hebben wij daar tegenwoordig door onderzoek veel inzicht in gekregen en ook goede medicijnen voor ontwikkeld, maar dat was in de tijd van Jezus natuurlijk nog niet zo. Toen werd deze ziekte nog direct met boze geesten, demonen en bezetenheid verbonden. En als je de symptomen zo bekijkt dan lijkt het daar ook wel erg op. Stuiptrekkingen, schuim op de mond en dan ineens voor dood liggen. Zomaar zonder aanleiding komen de aanvallen, soms meerdere keren op een dag, soms een tijdje niet. En altijd die angst wanneer komt er weer een aanval, kan ik dit wel doen of dat of toch maar niet want stel je voor … Een wel vreselijk leven, waarin de glimlach van God niet of maar nauwelijks kan doordringen. Hij wil immers het goede leven voor de mensen, de Torah is daar heel duidelijk in, maar met zo’n ziekte lukt dat niet, want niemand is het tot nu toe gelukt om de boze geesten voor eens en voor altijd uit te drijven. Ook Jezus’ discipelen niet. Jezus wordt er heel boos om. Ongelovig geslacht hoe lang moet ik jullie nog verdragen? Maar als de discipelen later in besloten kring aan Jezus vragen waarom konden wij die geest niet uitdrijven, dan antwoordt Hij: dit soort kan alleen door gebed worden uitgedreven. Weltschmerz over rationeel dualisme, angst en niet-verbinding Voor mij zitten we hier weer midden in het spanningsveld, waar het vorige week ook over hebben gehad, het spanningsveld tussen materie en geest, lichaam en ziel. Over het algemeen zijn we geneigd om daar een muur tussen te zetten, een tweedeling te maken in de mens tussen lichaam en ziel als twee gescheiden gebieden. Maar de Allerhoogste heeft ons als eenheid geschapen. Zijn goddelijke licht zit in onze cellen en zorgt ervoor dat alles functioneert zoals het moet en op zich is dat het grootste wonder. Als we op Zijn aanwezigheid in ons lichaam en onze ziel vertrouwen dan is er rust, reinheid en regelmaat, een innerlijke vrede die het verstand te boven gaat. Die was bij de jongen met de epileptische aanvallen ver te zoeken, daar was gewoon iets ernstig mis zonder dat hij er wat aan kon doen. Iedereen stond machteloos en wel zo dat erg dat het vertrouwen in de Schepper wel plaats moest maken voor angst. Ik geloof roept de vader van de jongen uit, maar kom alsjeblieft mijn ongeloof te hulp. Hier is meer geloof nodig dan door de kerkelijke instanties werd voorgeschreven. Hier kan alleen het gebed, het rechtstreekse contact met de Allerhoogste nog iets uithalen. En dat gaat verder dan wat wij rationeel of sociaal nog onder controle hebben. Jezus snapt wel hoe het gaat als mensen met de onvolmaaktheid van het bestaan te maken krijgen, maar tegelijkertijd wordt Hij boos, dat het vertrouwen in de Allerhoogste niet helemaal doorwerkt, zodat het leven ook echt goed wordt. Een soort Weltschmerz dus. En het antwoord daarop is: het gebed. Bidden dat het goddelijke licht in je cellen mag doorwerken in je hele lichaam en verder, gaat stralen naar anderen toe, waardoor je ziel en je geest tot rust komen en je in liefde wordt verbonden met de ander. Maar juist midden in dat spanningsveld is dat nog niet zo gemakkelijk. Het spanningsveld van realiteit en ideaal Afgelopen vrijdag heb ik dat spanningsveld weer eens in alle heftigheid beleefd. Ik had een fijne werkweek achter de rug met mooie mensen en bijzondere contacten, waarin grenzen wegvielen en heel wezenlijke dingen met elkaar werden gedeeld. Ik had echt zin om een mooie preek te schrijven, want dat doe ik altijd op vrijdag. Eerst moest ik nog even naar het ziekenhuis in Assen voor een laatste controle van mijn longen. Toch wel even spannend eigenlijk toen ik daar was. Stel je voor, dat … Maar de longarts heeft mij volledig genezen verklaard en ik hoef niet weer terug te komen. Bij het afscheid zei hij: ik hoop tot niet meer ziens. Normaliter zou ik mijn wenkbrauwen fronsen bij zo’n uitspraak, maar in dit geval voelde het heel goed! Ik was helemaal blij. De middag was bestemd voor de voorbereiding van een begrafenis met de familie en dan word je direct weer geconfronteerd met de andere kant van het leven, de dood en het intense verdriet dat daarmee gepaard gaat. En dan hoor je op het journaal dat er weer een of andere malloot in Amerika een film heeft uitgebracht die de hele moslimwereld weer eens op z’n kop zet, met alle agressie, angst en ellende die dat wereldwijd met zich meebrengt. Mijn blijdschap en vertrouwen in het leven maakten plaats voor allerlei depressieve gevoelens, over wat er toch allemaal gaande is. Een soort van Weltschmerz dus. Ik ben toen maar met mijn gezin en een paar vrienden een borrel gaan drinken en van de preek is vrijdag geen letter op papier gekomen. Tja en dan gebeurt toch het wonder. Loslaten, overgeven, bidden, vertrouwen, slapen. Zaterdagochtend werd ik wakker met een interview op de Tros Nieuwsshow met de schrijfster van een boek over de lichtpunten in de Arabische wereld. Dat mensen gewoon en fijn met elkaar omgaan daar, genieten van de kleine dingen van het leven, gezellig met de kinderen in het park picknicken en naar een concert gaan, gesprekken met imams die wel graag over grenzen heenkijken en willen samenwerken voor een betere wereld. En dat al die agressie en het terrorisme waarmee wij door de media worden overspoeld maar een heel klein deel is van de Arabische wereld. Nou die mevrouw stemde me al een stuk vrolijker. En met die stemming pak je vervolgens wat lichamelijk zware klusjes aan, het lijf doet het prima. Alsof het licht in de cellen je hele lichaam doorstraalt en energie geeft. Dankbaar voor het genezingsproces. Zin om een preek te schrijven. Het gebed in de werkelijkheid van de verbinding Bidden, tja wat is dat? Bidden zoals Jezus het bedoelt, het soort gebed dat in staat is om die vreselijke demonen die mensen in hun macht hebben uit te drijven, hoe doe je dat? Geloven voorbij de grenzen waar het ongeloof begint, vertrouwen voorbij alle controlemechanismes die we zorgvuldig hebben ontwikkeld en in stand houden, is het mogelijk? Kan het gebed helpen om het uit te houden in het spanningsveld tussen de actuele wereldwijde crisis en de hoop op wereldwijde vrede en gerechtigheid? Ik denk het wel, tenminste ik ervaar dat zo. Maar woorden schieten daarbij voor mijn gevoel altijd te kort. Als de engelen en de lichtwezens al niet weten waar de huidige toestand op uitloopt, hoe zouden wij daar dan woorden voor kunnen vinden? Daarom is voor mij het stille gebed hét hoogtepunt van elke kerkdienst. Daarin wordt het oervertrouwen gevoed voorbij de grenzen van kennen, voelen, weten, zien, geloven en wel door God zelf. Maar dan mag ook het Koninkrijk waar we naar uitzien in het Onze Vader – het gebed dat Jezus ons leerde – zich manifesteren op haar geheel eigen wijze. Dat zal voor iedereen wel anders zijn en voelen, maar de verbinding komt tot stand door de Ene van Wie wij onze hulp verwachten, die trouw houdt tot in de oneindigheid en nooit laat varen wat Zijn hand begon. En zo gaat de kracht en de energie van de Heilige Geest stromen en in lijf en leden, in ziel en geest van degene die bidt, en worden degenen die bidden in liefde met elkaar verbonden, houden we het uit in welk spanningsveld dan ook. Oh Lord won’t you buy me a Mercedes Benz (Oh Heer geef me een Mercedes Benz) zong Janis Joplin ooit. In feite was dat toen een protestlied tegen het egoïstische oneigenlijke bidden, waarin je God voor je eigen karretje spant. Dat is inderdaad niet het bidden dat Jezus bedoelt. Bidden is niet alleen maar vragen sturen naar iemand in de hemel die wij God noemen. Daar is op zich niks mis mee, maar het is maar één kant van het verhaal. Bidden is ook kracht en lichte, liefdevolle energie ontvangen van diezelfde God, waardoor onze vragen misschien wel in een heel ander licht komen te staan of zelfs gaan veranderen. Immers Uw wil geschiede in hemel en op aarde, bidden we steeds weer in het Onze Vader. En daarom geeft het gebed waar Jezus op doelt geen garanties, dat we precies krijgen wat wij vragen. Wat het wel geeft is een diepe verbondenheid op allerlei niveaus: van gelovige met God, van lichaam en ziel, van gelovigen met elkaar, van man en vrouw, van ouders en kinderen, van mens en natuur en ga zo maar door. En in die verbondenheid ontstaat een werkelijkheid die wordt gezegend met de warme glimlach van de Allerhoogste. Elke dag opnieuw. Voorbeden Lieve God, dank U wel dat U bereikbaar bent, dat we steeds weer tot U mogen bidden, dank U wel voor het gebed dat Jezus onze leerde en waarmee we onze eigen werkelijkheid in een veel breder en ruimer perspectief gaan zien. Uw perspectief van lichte en liefdevolle energie die door alle vezels van ons lichaam en onze ziel gaat stromen en die we als vanzelfsprekend met elkaar gaan delen en doorgeven aan wie het maar wil ontvangen. Lieve God maak ons bewust en bereid om het gebed te bidden waarop Jezus doelt, het gebed waarmee de kracht van Uw Heilige Geest gaat stromen in onze dagelijkse werkelijkheid. Die werkelijkheid is vaak dubbel en onzeker, een spanningsveld, maar juist daar werkt de energie vaak op z’n krachtigst. Wees daarom met ons als het leven moeilijk is, als we ziek, eenzaam, in de war zijn of rouwen. Schijn met Uw licht in onze duisternis en verwarm ons hart met Uw glimlach als wij stil worden voor U. Stil gebed Onze Vader Ik zou het fijn vinden als je op de gedachten in deze preek of in andere preken wilt reageren. Op de vaste pagina’s Preken vind je overzichten van alle op dit weblog gepubliceerde preken, die je vervolgens elk afzonderlijk kunt aanklikken.